Kvar fredag presenterer redaksjonen i Energi og Klima fem internasjonale nyheitssaker frå veka som har gått. Her er mine utvalde.

Forpliktande klimamål for dansk landbruk

Landbruk er for Danmark det olje er for Noreg: Ein klimaversting som også er svært viktig for økonomien. Derfor er det ein stor nyheit at nesten alle partia i Folketinget denne veka samla seg om ein «historisk» avtale som skal sikre grøn omstilling av dansk landbruk. Avtalen gir sektoren eit bindande reduksjonsmål på 55-65 prosent innan 2030 samanlikna med utsleppsnivået i 1990.

Under overskrifta «Landbruget skal udvikles og ikke afvikles», legg avtalen opp til å kutte sektorens utslepp med 7,4 millionar tonn CO₂-ekvivalentar (CO₂e) innan 2030. For å oppnå dette skal ein etter planen følgje to spor:

• Implementeringssporet: Dette sporet er kortsiktig og inneheld konkret politikk som samla vil gi utsleppsreduksjonar på 1,9 millionar tonn CO₂e dei neste 4-5 åra. Eit av dei viktigaste tiltaka handlar om å slutte å drenere og dyrke karbonrik jord, det som på dansk heiter «lavbundsjorder».
• Utviklingssporet: Dette sporet er meir langsiktig og bygger på ei erkjenning om at ein ikkje kjenner alle klimatiltaka som må på plass. Derfor trengs eit utviklingsspor. Når avtalen skal reviderast i 2023 er meininga å flytta fleire av ideane frå dette sporet over til implementeringssporet. Utviklingssporet skal samla kutte utslepp med 5,5 millionar tonn CO₂e (inkludert 0,5 millionar tonn CO₂e som følge av auka satsing på økologisk landbruk).

Tankesmia Concito gir politikarane ros for å sette konkrete og ambisiøse utsleppsmål, men er kritisk til at avtalen ikkje inneheld nok konkrete verkemidlar. Dei stiller også spørsmål ved om økologisk landbruk vil gi så store utsleppskutt som det avtalen påstår. Dei meiner også at finansieringsplanen er utilstrekkeleg. Det siste poenget får også støtte frå ekspertar.

Vil du lese meir? Altinget har publisert eit godt samandrag av avtalens innhald, mens heile avtalen på 15 sider finn du her.

Global oppvarming tek knekken på korallreva

Eit nettverk av meir enn 300 forskarar frå heile verda har gjennomført den største kartlegginga av tilstanden til verdas korallrev. Konklusjonen er nedslåande: I perioden 2009-2018 vart 14 prosent av verdas korallrev utsletta, og klimaendringane er den viktigaste årsaka. Overfisking og svekka vasskvalitet er andre medverkande faktorar.

Fordi havet absorberer 90 prosent av overskotsvarmen som følgjer av klimagassutsleppa, har havet mange stadar blitt så varmt at korallreva vert utsett for det ein kallar bleiking. Dei døyr. Verst har det gått ut over korallreva i Sør-Asia, havområda rundt den arabiske halvøy og utanfor kysten av Australia. Samtidig har forskarane funne ut at visse stadar i verda er korallreva meir motstandsdyktige, og at desse kan kome seg om forholda tillèt det. Heile rapporten finn du her.

Kvifor er dette viktig? Korallrev dekker kun 0,2 prosent av havbotnen, men er heimstad for minst 25 prosent av alle dyr og plantar i havet.

Hedgefond tenar stort på oljeaksjar

Stadig oftare kan vi lese om store institusjonelle investorar som sel seg heilt eller delvis ut av fossil energi. Sjeldnare høyrer vi om investorar som går andre vegen. Men denne veka var det nettopp den historia vi fekk servert av Financial Times (abo.). I det stille har hedgefond i USA og Storbritannia systematisk plukka opp aksjar i fossil energi som dei store investorane har kvitta seg med. Og fordi energiprisane i det siste har stige og stige, har gevinsten vore enorm. «Folk skjønar ikkje kor mykje pengar ein kan tene på ting som folk hatar», seier Josh Young til FT. Han er ein av grunnleggarane bak Bison Interests – eit hedgefond som er tungt eksponert mot olje, og som så langt i år har sett verdiane gå opp heile 377 prosent.

Advokatar åtvarar mot grønvasking av gass

Denne hausten er det venta at EU-kommisjonen vil konkludere i spørsmålet om gass og kjernekraft skal inkluderast i taksonomien for bærekraftige investeringar. No melder organisasjonen Client Earth seg på i debatten, skriv Reuters. I eit brev til EU-kommisjonen åtvarar advokatane i Client Earth mot å merke gass som «bærekraftig». Dei skriv at dette vil bryte med andre EU-lover, deriblant det nye bindande klimamålet om å redusere klimagassutsleppa med minst 55 prosent innan 2030. Brevet kan sjåast på som eit varsel om søksmål. Client Earth er kjent for å bruke domstolane systematisk i klimaets og miljøets teneste. Dei har ifølgje nettsida si over 160 pågåande saker verda over.

Enorme subsidiar til fossilindustrien

Sjølv om «alle» er samd om at det hastar å fase ut fossil energi for å nå klimamåla, er det framleis ingen land i verda som fullt ut prisar inn dei negative konsekvensane som følgjer av bruken av olje, kol og gass. Det kjem fram i ein ny studie frå Det internasjonale pengefondet (IMF). Globalt blei det i 2020 brukt 5900 milliardar dollar på å subsidiere fossilindustrien – både direkte (t.d. reduserte drivstoffprisar) og indirekte (t.d. mangelfull prising av negative konsekvensar av luftforureining og global oppvarming). To av tre kroner til fossilindustrien kjem frå Kina, USA, Russland, India og Japan, skriv The Guardian.

Riktig prising av fossil energi vil ikkje berre vere eit substansielt bidrag for å få verda inn på ein utsleppsbane som er i tråd med 1,5-gradarsmålet. Det vil også gi betydelege inntekter til statar som treng pengar for å kunne finansiere viktige klimatiltak framover.

Ei bonussak til slutt: New York Times-journalist Somini Sengupta var for nokre vekar sidan på Europa-turne. Ho besøkte mellom anna Bergen for å lære om alt som skjer innan elektrisk transport – ikkje minst til sjøs. Denne veka blei reportasjen hennar – Trams, Cable Cars, Electric Ferries: How Cities Are Rethinking Transit – publisert.